Rękojmia jest to odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne lub wady prawne sprzedanego towaru, na podstawie przepisów ustawy. Instytucja rękojmi  stanowi jedną z dwóch podstaw, poza gwarancją, do złożenia reklamacji zakupionego towaru czy usługi. Co istotne dla tego zagadnienia, prawo rękojmi przysługuje zarówno w przypadku zakupu nowego, jak i używanego towaru.

Wady fizyczne zakupionego produktu czyli niezgodność towaru z umową oznaczają, że:

  • zakupiony towar nie ma właściwości, które dana rzecz powinna posiadać, albo
  • towar nie posiada cech, o których klient został zapewniony, czy to przez samego sprzedawcę, czy przez reklamę, albo
  • dany artykuł nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawieraniu umowy, a sprzedawca nie zgłaszał w tym zakresie żadnych zastrzeżeń, albo
  • sprzedany towar został wydany kupującemu w stanie niekompletnym.

Biorąc pod uwagę powyższe przykłady, za wadę fizyczną uznajemy wadę, która wpływa na zmniejszenie wartości towaru, jego przydatności, bądź też jego całkowitości. Z kolei wada prawna zakupionego towaru to okoliczność wskazująca, że dana rzecz jest na przykład własnością osoby trzeciej lub też jest obciążona prawem osoby trzeciej. Oznacza to, że zakupiony produkt może pochodzić z kradzieży lub jest obciążony hipoteką, bądź umową dzierżawy.

Okresy, w jakich sprzedawca odpowiada za sprzedany towar, są zróżnicowane, w zależności od tego, czy zakupiony przez konsumenta produkt był nowy czy używany. W przypadku nowego towaru sprzedawca ponosi odpowiedzialność za daną rzecz przez dwa lata, a w sytuacji jeśli dotyczy ona sprzedaży nieruchomości okres ten wynosi pięć lat. Natomiast jeśli sprzedany zostanie produkt używany, okres ten ulega skróceniu do jednego roku.

Powołując się na rękojmię konsument może przy składaniu reklamacji żądać jednego z kilku działań, a mianowicie może żądać usunięcia wady, obniżenia ceny towaru lub też jego naprawienia. Kupujący może także, w przypadku zaistnienia istotnej wady zakupionej rzeczy, zgłosić roszczenie w postaci zwrotu zapłaconej ceny przez odstąpienie od umowy. Oczywiście od tych ogólnych zasad istnieją wyjątki. Jeżeli naprawa towaru bądź jego wymiana na nowy wiązałaby się z nadmiernymi kosztami po stronie sprzedającego, lub byłaby niemożliwa do spełniania, wówczas może on odmówić wykonania takiego świadczenia. W tego typu sytuacji w grę wchodzą pozostałe działania, takie jak obniżenie ceny, czy zwrot pieniędzy.

W kwestii żądania polegającego na obniżeniu ceny produktu, to sam konsument musi określić kwotę, o którą miałaby być pomniejszona cena towaru w porównaniu do pierwotnej sumy. W takim przypadku sprzedawca, po wcześniejszym poinformowaniu konsumenta, może zaproponować wymianę artykułu, lub jego naprawę.   

Konsument może wnieść reklamację w dowolnej formie, jednak najdogodniej, aby została ona złożona pisemnie. Reklamacja powinna składać się – poza danymi klienta – z opisu wady oraz rodzaju roszczenia, o które klient wnosi. Dodatkowo, do takiego pisma należy dołączyć potwierdzenie płatności, którym może być  paragon, potwierdzenie transakcji czy wydruk z banku. Przedsiębiorca, który otrzyma dokument reklamacji, jest na podstawie rękojmi zobowiązany do udzielenia odpowiedzi w ciągu 14 dni licząc od momentu wpłynięcia pisma, a jeśli tego nie uczyni, uznaje się, że uznał on w pełni żądania konsumenta.

Warto dodać, że ustawa o prawach konsumenta stanowi o odmiennym terminie rozpatrzenia reklamacji. Zgodnie z przywołaną ustawą, jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej, przedsiębiorca jest obowiązany udzielić odpowiedzi na reklamację konsumenta w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania. Jeżeli przedsiębiorca nie udzielił odpowiedzi na reklamację w terminie, uważa się reklamację za uznaną. Reguły wynikające z tego przepisu należy stosować m.in. do umowy sprzedaży, umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy o dostarczanie treści cyfrowych. W przypadku gdy strony zawarły umowę sprzedaży, należy uznać, że art. 5615 k.c. stanowiący o konieczności udzielenia odpowiedzi  w terminie 14 dni jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 7a ust. 1–2 ustawy o prawach konsumenta.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U.2020.1740 t.j.
  2. Ustawa z dnia z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, Dz.U.2020.287 t.j.