Międzynarodowy Dzień Praw Osób Starszych został ustanowiony w 2006 roku z inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Zapobiegania Przemocy wobec Osób Starszych. Prawa osób starszych są łamane na całym świecie każdego dnia. Międzynarodowy Dzień Praw Osób Starszych ma na celu zwrócić uwagę społeczeństwa na ten problem.
Zasadniczym celem działań organów administracji publicznej na rzecz osób starszych jest zapewnienie należnych im praw, które służą zabezpieczeniu dóbr duchowych i materialnych koniecznych dla prowadzenia prawdziwie godnego życia. Prawa osób starszych należą do praw sektoralnych podmiotowo czyli przynależnych określonej kategorii osób z racji posiadania przez nie pewnej cechy wspólnej.
Formą działalności administracji publicznej na rzecz osób starszych jest utrzymywanie instytucji pomocy społecznej, której zadaniem jest wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Wśród zadań gminy należy wskazać sprawy istotne dla osób starszych:
- udzielanie schronienia,
- zapewnienie posiłku oraz
- niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym, przyznawanie i wypłacanie poszczególnych rodzajów zasiłków,
- opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej,
- zapewnienie osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,
- organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania,
- kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu, a także prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki.
Osoby, które ukończyły 75 rok życia są uprawnione do nabywania bezpłatnych leków. Są to leki na receptę wyszczególnione na liście refundacyjnej.
Ponadto osoby starsze mogą zaoszczędzić na: podróżach koleją, niepłaceniu za abonament radiowo-telewizyjny, wejściówkach do muzeum, teatru czy biletach lotniczych, a także połowę mniej zapłacą za wyrobienie paszportu. Nie należy również zapominać o ulgach, jakie oferuje gmina, w której seniorzy mieszkają.
Seniorzy
60+ podróżujący pociągami, dzięki Karcie seniora PKP Intercity, mogą skorzystać ze zniżek
oferowanych przez przewoźników lub zgodnie z przysługującymi im ulgami
ustawowymi przemieszczać się nieodpłatnie. 100 procent ulgi przy przejazdach
tramwajami i autobusami (trolejbusami) komunikacji miejskiej, bez względu na
miejsce zamieszkania przysługuje inwalidom wojennym. Kombatanci mają prawo do
ulgi w wysokości 50%. Ponadto, samorządy mogą wprowadzać swoje ulgi na przejazdy
w środkach komunikacji miejskiej. Przeważnie do bezpłatnych przejazdów mają
prawo seniorzy od 70 roku życia. Znaczne zniżki przewidziane są zaś dla
emerytów in rencistów.
Z opłaty paszportowej zwolnione są osoby, które ukończyły 70 rok życia.
Kosztów za abonament radiowo-telewizyjny nie ponoszą, m.in. osoby:
- zaliczone do I grupy inwalidów,
- z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji,
- o trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje dodatek pielęgnacyjny,
- które skończyły 75 lat,
- które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne z właściwego organu realizującego zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej lub rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub innego organu emerytalno-rentowego,
- niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu,
- których ostrość wzroku nie przekracza 15%,
- inwalidzi wojenni i wojskowi,
- Kombatanci, niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz wdowy i wdowcy po kombatantach, którzy są jednocześnie emerytami lub rencistami.
Ustawowa zniżka za bilety wstępu do muzeum
przysługuje emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym oraz ich
opiekunom. Procentową ulgę oraz dzień bez biletów ustala dyrektor muzeum. Z
ustawowej bonifikaty nie można skorzystać w teatrze i kinie. Jednak wiele
placówek kulturalnych oferuje specjalne opusty.
Seniorzy mogą także skorzystać z ulgi na psa, o jej wysokości decydują władze lokalne. Samorządy coraz częściej oferują seniorom dedykowane im karty, umożliwiające korzystanie ze zniżek. Z Kartą Seniora można liczyć na upusty m.in. w księgarniach, prywatnych placówkach medycznych, restauracjach czy teatrach.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U.2020.1876 t.j.
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, Dz.U.2019.1170 t.j.
Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych, Dz.U.2020.617 t.j.
Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych, Dz.U.2020.1689 t.j.