Letnie miesiące to tradycyjnie czas wykorzystywania urlopów. Co prawda ze względu na panującą pandemię w dalekie podróże nie wybieramy się tak często jak kiedyś, ale z pewnością każdy z nas jest spragniony wakacji, choćby krótkiego wypoczynku nad polskim morzem lub w górach. Jesteśmy w dodatku w lepszej sytuacji niż w zeszłym roku, ze względu na możliwość zaszczepienia się przeciw wirusowi i ze względu na stopniowe „odmrażanie” sektora turystycznego.

Urlop wypoczynkowy to jedno z podstawowych praw pracowniczych – taka korzyść dotyczy jedynie zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę. Z ilu dni urlopu może korzystać pracownik i czy pracodawca może przerwać urlop wypoczynkowy zatrudnionego? O tym oraz o innych elementach urlopu wypoczynkowego w poniższym artykule.

Wymiar czasu urlopu wypoczynkowego jest zależny od czasu zatrudnienia, jednak do wyliczenia „okresu zatrudniania” nie bierzemy pod uwagę wyłącznie lat pracy. Do wspomnianych terminów zaliczamy także czas nauki i zdobywania wykształcenia, potwierdzony dokumentem ukończenia szkoły. Okresy te nie sumują się ze sobą. Artykuł 155 § 1 Kodeksu Pracy stanowi, że do wymiaru staży pracy zaliczamy odpowiednio okresy zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata, średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat, średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat, średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata, szkoły policealnej – 6 lat, szkoły wyższej – 8 lat.

Podsumowując powyższe wyliczenia – pracownikowi, który jest zatrudniony na umowę o pracę i ma łącznie z pobieraniem nauki przepracowanych co najmniej 10 lat, przysługuje 26 dni urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym. W sytuacji, gdy ten okres jest krótszy niż 10 lat, zatrudniony może skorzystać z 20 dni urlopu. Pracownik nie może scedować swojego urlopu wypoczynkowego na przykład na kolegę z firmy, jest to jego niezbywalne prawo. Oczywiście za dni wolne przypadające na okres urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie i zgodnie z artykułem 172 Kodeksu pracy jest to takie „wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu; w przypadkach znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy”.

Niewykorzystane świadczenie urlopowe z danego roku kalendarzowego należy pobrać maksymalnie do 30 września roku następującego po roku, w którym nie wybraliśmy odpowiednio 20, czy 26 dni urlopu. W takiej sytuacji pracodawca może udzielić zatrudnionemu dni wolnych w postaci urlopu wypoczynkowego – do określonych ustawowo limitów nawet, jeśli dany pracownik nie wyrazi na to zgody.

Omawiając to zagadnienie należy wspomnieć, że pracodawca ma prawo do odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego. Oczywiście może się to stać tylko w uzasadnionych przypadkach, gdy obecność tego pracownika jest niezbędna w celu zapewniania funkcjonowania zakładu pracy i z przyczyn, które powstały po rozpoczęciu okresu urlopu. W takim przypadku pracodawca zobowiązany         `jest do pokrycia kosztów związanych z przerwaniem urlopu pracownika i jego powrotem do pracy. Jeśli pracownik podróżował z rodziną, pracodawca powinien zwrócić także koszty powrotu członków jego rodziny, jeśli nie mogą oni kontynuować podróży bez tej konkretnej osoby. Zwrot poniesionych kosztów odbywa się na podstawie odpowiednich zaświadczeń, rachunków bądź biletów.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U.2020.1320 t.j.