Wielu naszych rodaków mieszka poza granicami Polski, podczas gdy w kraju wciąż rezyduje ich najbliższa rodzina i znajomi. Niejednokrotnie zdarza się tak, że podczas nieobecności danej osoby w kraju umiera ktoś z jej bliskich. W związku z pandemią w znacznym stopniu został obecnie ograniczony ruch lotniczy i zmniejszyły się możliwości przemieszczania się, co niejednokrotnie wpływa na możliwość przyjazdu do kraju. Co należy zrobić w sytuacji, kiedy przebywamy za granicą, a chcielibyśmy przyjąć, lub też odrzucić spadek po zmarłym? Ile mamy na to czasu, a przede wszystkim jakie są możliwości wykonania takiego ruchu?

Jeśli przebywamy poza granicami kraju, w sprawie przyjęcia czy też odrzucenia spadku możemy zwrócić się do Konsula RP na terenie państwa, w którym aktualnie przebywamy. Jest to podmiot, który poświadcza oświadczenie spadkobiercy w tym zakresie. Należy przy tym podkreślić, że urzędnik konsulatu nie jest osobą, która może reprezentować spadkobiercę w sprawie spadkowej przed polskimi organami. Jest on jedynie kimś kto sygnuje dokument dotyczący przyjęcia czy też odrzucenia spadku obywatela polskiego przebywającego na terenie innego państwa. Spadkobierca chcący złożyć takie oświadczenie musi osobiście udać się do placówki, w której przebywa konsul, a następnie w jego obecności złożyć podpis na oświadczeniu. Wzory takich dokumentów są dostępne na stronach internetowych polskich konsulatów. Udając się do urzędu polski obywatel powinien posiadać przy sobie ważny paszport lub dowód tożsamości. Dodatkowo dokonanie takiej czynności łączy się z uiszczeniem opłaty, która stanowi równowartość 30 euro.

Spadkobierca jest zobowiązany do przekazania takiego oświadczenia do sądu spadku w obrębie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, w terminie 6 miesięcy od momentu, kiedy dowiedział się o swoim powołaniu do spadku. Co ważne, taki dokument niesie za sobą określone skutki prawne w postaci odrzucenia spadku, w sytuacji, kiedy dotrze on do sądu w terminie 6 miesięcy. Nie jest tutaj brana pod uwagę data nadania korespondencji tylko moment jej doręczenia. Warto dodać, że w przypadku braku ustalenia właściwego sądu spadku na podstawie art. 628 k.p.c staje się nim Sąd rejonowy dla Miasta stołecznego Warszawy.

Przebywając poza granicami Polski spadkobierca może zlecić przeprowadzenie takiej czynności profesjonalnemu pełnomocnikowi na podstawie odpowiedniego upoważnienia.

W przypadku, kiedy w dalszej kolejności powołane do spadku zostają małoletnie dzieci osoby, która odrzuciła spadek, należy w celu ochrony ich interesów przed ewentualnymi długami złożyć w sądzie rodzinnym wniosek o udzielenie zezwolenia na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd. Sąd rozpatrując wniosek bada jego zasadność i wydaje rozstrzygnięcie. Po otrzymaniu zgody sądu należy złożyć w imieniu małoletnich dzieci oświadczenie o odrzuceniu spadku. W przypadku dzieci, które posiadają obywatelstwo polskie i przebywają poza granicami kraju, sądem właściwym do rozstrzygnięcia sprawy jest Sąd Rejonowy dla Miasta stołecznego Warszawy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U.2020.1740 t.j

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. Prawo konsularne, Dz.U.2020.195 t.j..